Νιώστε καλύτερα σήμερα!
Πάρτε τον έλεγχο της ζωής σας, όπως και οι 700.000 ευτυχισμένοι πελάτες μας.
Απομυθοποιώντας τις κρίσεις πανικού
Φανταστείτε τον εαυτό σας σε μια φαινομενικά συνηθισμένη κατάσταση, όταν ξαφνικά, από το πουθενά, νιώθετε σαν να ασφυκτιείτε. Είναι σαν το σώμα σας να στρέφεται εναντίον σας και να είστε εντελώς απροετοίμαστοι.
Δυσκολεύεστε να αναπνεύσετε, εντισκτωδώς παγώνετε και αρχίζετε να ανασαίνετε έντονα, χωρίς να γνωρίζετε τι συμβαίνει. Μπορεί να είστε πεπεισμένοι ότι αντιμετωπίζετε κάποιο σωματικό πρόβλημα, αλλά στην πραγματικότητα, ψυχολογικοί παράγοντες μπορεί να είναι η αιτία αυτού του έντονου πανικού, ακόμη και όταν το σώμα σας είναι κατά τα άλλα υγιές.
Το άγχος είναι μία φυσιολογική διεργασία της ζωής και το βιώνουμε για διάφορους λόγους και σε διαφορετικά επίπεδα έντασης. Η εμπειρία του κάθε ατόμου με το άγχος όπως και οι αμυντικοί μηχανισμοί που αναπτύσσει, είναι κάτι ιδιαίτερο για τον καθένα και την εκάστοτε συνθήκη. Στο πλαίσιο αυτό, οι κρίσεις πανικού μπορούν να περιγραφούν ως έντονες και ξαφνικές εξάρσεις άγχους1.
Η απρόβλεπτη και ασυνήθιστη φύση των κρίσεων πανικού μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους να τις μπερδέψουν με προβλήματα σωματικής φύσεως. Προκειμένου να αποφύγουν να βιώσουν άλλη μια κρίση, οι άνθρωποι μπορεί να προσπαθήσουν να αποφύγουν τους πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες.
Δυστυχώς, αυτή η συμπεριφορά αποφυγής μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο που οδηγεί σε επιδείνωση των κρίσεων πανικού. Το βασικό στοιχείο για να σπάσει αυτός ο κύκλος είναι η αναγνώριση των συμπτωμάτων μιας κρίσης πανικού και η ανάλογη αντιμετώπισή τους.
Τι είναι οι κρίσεις πανικού;
Οι κρίσεις πανικού είναι ξαφνικά επεισόδια έντονου φόβου ή δυσφορίας που μπορεί να εμφανιστούν απροσδόκητα, συχνά χωρίς κάποιο σαφές έναυσμα. Κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσεων, τα άτομα μπορεί να εμφανίσουν μια σειρά σωματικών και ψυχολογικών συμπτωμάτων.
Παρόλο που οι κρίσεις πανικού έχουν τις ρίζες τους κυρίως σε ψυχολογικούς παράγοντες, τα συμπτώματά τους μπορεί να φαίνονται πολύ πραγματικά και σωματικά οδυνηρά. Η αναγνώριση και η κατανόηση αυτών των επεισοδίων μπορεί να είναι το πρώτο βήμα προς τη διαχείρισή τους και την υπέρβασή τους.
Συμπτώματα των κρίσεων πανικού
Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα μιας κρίσης πανικού είναι οι ταχυπαλμίες3. Οι ταχυπαλμίες αυτές, οι οποίες συμβαίνουν στην αρχή των κρίσεων πανικού, μπορεί να είναι τόσο έντονες ώστε να οδηγήσουν το άτομο να πιστέψει ότι παθαίνει καρδιακή προσβολή. Ως αποτέλεσμα, ένα από τα πιο συχνά ερωτήματα που θέτουν τα άτομα που παθαίνουν κρίσεις πανικού είναι αν αυτές μπορεί να είναι θανατηφόρες ή όχι.
Εκτός από το αίσθημα της ταχυκαρδίας, άλλα συμπτώματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού μπορεί να κάνουν το άτομο να αισθάνεται ότι αντιμετωπίζει μια σοβαρή ασθένεια:4.
- Δυσκολία να αναπνεύσετε
- Αίσθημα πνιγμού
- Ταχυκαρδία
- Υπερβολικά γρήγορη αναπνοή
- Ιδρώτας
- Μυρμήγκιασμα στα πόδια και στα χέρια
- Ζαλάδα
- Ναυτία
Δυστυχώς, η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό δεν είναι ότι θα μπορούσε να είναι ψυχολογικό το αίτιο. Οι άνθρωποι που παθαίνουν κρίσεις πανικού πιστεύουν ότι πάσχουν από καρδιακή πάθηση ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Καθότι όλα τα συμπτώματα γίνονται αισθητά σωματικά, είναι κατανοητό ότι μια σωματική διαταραχή είναι το πρώτο πράγμα που τους έρχεται στο μυαλό. Αντιθέτως, η εύρεση της πραγματικής αιτίας της κρίσης πανικού και η δυνατότητα του ατόμου να αποκτήσει διορατικότητα είναι κρίσιμα για τη μείωση των κρίσεων πανικού.
Τι προκαλεί τις κρίσεις πανικού;
Τα αρνητικά συναισθήματα είναι ένας αππό τους ποικίλους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε κρίση πανικού. Ο φόβος, η θλίψη, το άγχος και η δυσαρέσκεια που μπορεί να αισθάνεται ένα άτομο απέναντι στον εαυτό του αποτελούν μερικά παραδείγματα από αρνητικά συναισθήματα, τα οποία δύναται να προκαλέσουν κρίση πανικού5.
Σε αυτό το σημείο, οι γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο μεταξύ των αιτιών των κρίσεων πανικού στη διαταραχή πανικού6. Ας υποθέσουμε ότι είμαστε εσωστρεφείς και αμήχανοι σε άγνωστα περιβάλλοντα λόγω της έμφυτης προδιάθεσής μας και των χαρακτηριστικών της ιδιοσυγκρασίας μας. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να αισθανόμαστε αμήχανα και δυσάρεστα σε άγνωστα περιβάλλοντα από την παιδική μας ηλικία, ενώ ταυτόχρονα να έχουμε προδιάθεση σε συμπεριφορές αποφυγής.
Πέρα από τους γενετικούς παράγοντες, οι απώλειες και τα τραύματα τόσο στην παιδική όσο και στην ενήλικη ζωή αποτελούν τη βάση για τις κρίσεις πανικού7.
Οι απώλειες, ιδίως στην παιδική ηλικία, και το άγχος αποχωρισμού μειώνουν την ψυχολογική ανθεκτικότητα του ατόμου σε παρόμοιες απώλειες στην ενήλικη ζωή8. Αυτό προκαλεί στο άτομο κρίσεις πανικού, οι οποίες ορίζονται και ως κρίσεις άγχους, μετά από γεγονότα που προκαλούν έντονο άγχος.
Πώς να ξεπεράσετε τις κρίσεις
Προκειμένου να δημιουργήσετε τις κατευθυντήριες γραμμές σας για να αντιμετωπίζετε τις κρίσεις πανικού, είναι απαραίτητο να γνωρίζετε πρώτα πως να εκτιμήσετε και να μετρήσετε μια κρίση. Είναι δυνατό να μετρήσετε τους παράγοντες που προκαλούν αυτές τις κρίσεις με τους εξής τρεις τρόπους:9.
- Λεκτικές και γνωστικές μετρήσεις
- Κινητικές και συμπεριφορικές μετρήσεις
- Ψυχικές και σωματικές μετρήσεις
Το άτομο αναμένεται να εκφράσει την εσωτερική του εμπειρία στη λεκτική-γνωστική μέθοδο μέτρησης. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να προσδιοριστεί η μορφή και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Από την άλλη πλευρά, οι κινητικές συμπεριφορές αντιπροσωπεύουν τις συμπεριφορές αποφυγής και διαφυγής που επιδεικνύει το άτομο όταν φοβάται ότι θα πάθει κρίση πανικού.
Είναι κρίσιμο να παρατηρήσετε τις συμπεριφορές σας, γνωστές και ως κινητικές κινήσεις, προκειμένου να προσδιορίσετε την αιτία της κρίσης πανικού. Τέλος, οι ψυχικές και σωματικές μετρήσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παρακολούθηση των φυσιολογικών αλλαγών που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού. Συνεπώς, πώς φεύγουν οι κρίσεις πανικού;
Αφότου προσδιοριστούν τα συμπτώματα μιας κρίσης πανικού, η σοβαρότητα αυτών των συμπτωμάτων και τα αίτια εμφάνισής τους, είναι απαραίτητο να αναλάβετε δράση με διάφορους τρόπους. Αρχικά, είναι κρίσιμο να τονιστεί ότι τα συμπτώματα δεν είναι φυσιολογικής προέλευσης και ότι το άτομο δεν διατρέχει άμεσο κίνδυνο θανάτου.
Απαραίτητο είναι να ζητήσετε ψυχολογική βοήθεια από έναν θεραπευτή προκειμένου να αναλύσετε τα υποκείμενα ψυχολογικά αίτια των επαναλαμβανόμενων κρίσεων πανικού. Υπάρχουν, όμως και στρατηγικές που μπορείτε να ακολουθήσετε και κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, πέρα απο εκείνες που βοηθούν μακροπρόθεσμα . Το να στέκεστε στην καλύτερη θέση που σας αρμόζει, να ρυθμίζετε την αναπνοή σας και να απασχολείτε το μυαλό σας μιλώντας για κάτι άλλο εκτός από την κρίση πανικού, συμβάλλετε στην ανακούφιση των συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού10.
Διαταραχή πανικού
Οι κρίσεις πανικού που δεν εξαφανίζονται με τον καιρό, αλλά αυξάνονται σε συχνότητα ονομάζονται "διαταραχή πανικού". Το βασικότερο κριτήριο για τη διάγνωση της διαταραχής πανικού είναι να έχετε κρίσεις πανικού που συμβαίνουν απροσδόκητα και χωρίς αιτία11.
Τα άτομα που πάσχουν από διαταραχή πανικού μπορεί να αποφεύγουν μια τοποθεσία ή μια κατάσταση λόγω μιας κρίσης πανικού. Για παράδειγμα, ένα άτομο που παθαίνει κρίση πανικού ενώ βρίσκεται σε ασανσέρ μπορεί να πιστεύει ότι το ασανσέρ είναι αυτό που προκάλεσε την κρίση και μπορεί να αποφεύγει τα ασανσέρ προκειμένου να προστατευτεί από μελλοντικές κρίσεις.
Ταυχτόχρονα, μπορεί να προκληθεί αγοραφοβία σε άτομα που πάσχουν από διαταραχή πανικού, καθώς αυτά αποφεύγουν τις κρίσεις πανικού, συνδέοντάς τες με συγκεκριμένα μέρη και καταστάσεις. Η αγοραφοβία είναι ο φόβος του να είσαι μόνος, να βρίσκεσαι σε πλήθος ή να βρίσκεσαι σε καταστάσεις που προκαλούν έντονο άγχος12.
Παρόλο που οι κρίσεις πανικού είναι συχνές σε άτομα που πάσχουν από διαταραχή πανικού, μπορεί να μη συνοδεύουν τη διάγνωση. Η παρουσία αγοραφοβίας και διαταραχής πανικού υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής και τη λειτουργικότητα του ατόμου. Ακόμη και αν χρησιμοποιούνται βραχυπρόθεσμες λύσεις κατά τη διάρκεια των κρίσεων πανικού, η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι πολύ ευεργετική μακροπρόθεσμα, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής και η ψυχική υγεία του ατόμου.
Βιβλιογραφία
- Silove, D., & Manicavasagar, V. (2016). Panic attacks and agoraphobia. Kuralsız Publishing Education Consultancy Ltd Sti.
- Schmidt, N. B., Zvolensky, M. J., & Maner, J. K. (2006). Anxiety sensitivity: Prospective prediction of panic attacks and Axis I pathology. Journal of psychiatric research, 40(8), 691-699.
- Krystal, J. H., Woods, S. W., Hill, C. L., & Charney, D. S. (1991). Characteristics of panic attack subtypes: Assessment of spontaneous panic, situational panic, sleep panic, and limited symptom attacks. Comprehensive Psychiatry, 32(6), 474-480.
- Falsetti, S. A., & Resnick, H. S. (1997). Frequency and severity of panic attack symptoms in a treatment seeking sample of trauma victims. Journal of Traumatic Stress, 10(4), 683-689.
- Hayward, C., Killen, J. D., Kraemer, H. C., & Taylor, C. B. (2000). Predictors of Panic Attacks in Adolescents. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 39(2), 207–214.
- Smoller, J. W., Gardner‐Schuster, E., & Covino, J. (2008). The genetic basis of panic and phobic anxiety disorders. In American Journal of Medical Genetics Part C: Seminars in Medical Genetics (Vol. 148, No. 2, pp. 118-126). Hoboken: Wiley Subscription Services, Inc., A Wiley Company.
- Zeanah, C. H. (1988). Atypical panic attacks and lack of resolution of mourning. General hospital psychiatry, 10(5), 373-377.
- Poole, J. C., Dobson, K. S., & Pusch, D. (2017). Anxiety among adults with a history of childhood adversity: Psychological resilience moderates the indirect effect of emotion dysregulation. Journal of affective disorders, 217, 144-152.
- Ley, R. (1985). Blood, breath, and fears: A hyperventilation theory of panic attacks and agoraphobia. Clinical Psychology Review, 5(4), 271–285. doi:10.1016/0272-7358(85)90008-x
- Pollard, C. A., & Lewis, L. M. (1989). Managing panic attacks in emergency patients. The Journal of emergency medicine, 7(5), 547-552.
- Tukel, R. (2002). panic disorder. Journal of Clinical Psychiatry, 5(Supp: 3), 5-13.
- Rachman, S. (1984). Agoraphobia—a safety-signal perspective. Behavior Research and Therapy, 22(1), 59-70.
