Τι είναι το ghosting; Πώς καταλαβαίνουμε ότι μας κάνουν ghosting σε μια σχέση;

Η φαντασμαγορική κουρτίνα πίσω από τις τελειωμένες σχέσεις: τι σημαίνει ghosting;

Γνωρίζετε το φιλικό φάντασμα Κάσπερ; Αυτό το φιλικό φάντασμα, που ίσως θυμάστε από την παιδική σας ηλικία, είναι ένας φανταστικός χαρακτήρας από μια σειρά κινουμένων σχεδίων που προβλήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1990¹.

Αλλά έχετε ποτέ συναντήσει φάντασμα στην πραγματική ζωή; Φυσικά, αυτό ίσως να μην είναι φυσικά δυνατό, αλλά στις σημερινές σχέσεις είναι αρκετά πιθανό να γνωρίσετε κάποιο άτομο που συμπεριφέρεται σαν «φάντασμα». Δυστυχώς, αυτοί οι άνθρωποι που εξαφανίζονται ξαφνικά και δρουν σαν αόρατα φαντάσματα ενώ σχηματίζουν μια σχέση, δεν αφήνουν ευχάριστες επιδράσεις, όπως ο φιλικός Κάσπερ.

Οι σύγχρονες σχέσεις, που μπορούν να ξεκινήσουν και να τελειώσουν γρήγορα και απέχουν μόλις ένα πάτημα στην οθόνη σε μια εφαρμογή γνωριμιών από την επόμενη, έχουν δημιουργήσει και τη δική τους ορολογία: lovebombing, gaslighting, ghosting... Σε αυτό το άρθρο θα συζητήσουμε τον δημοφιλή όρο «ghosting», που αναφέρεται στους ανθρώπους που εξαφανίζονται από μια σχέση, προερχόμενος από τη λέξη «φάντασμα». Τι σημαίνει να κάνεις ghosting; Γιατί κάποιος να το κάνει; Ας εξερευνήσουμε τις απαντήσεις μας...

Τι είναι το ghosting;

Τι σημαίνει να κάνεις ghosting; Το ghosting είναι η πράξη της αιφνίδιας διακοπής επικοινωνίας με κάποιο άτομο χωρίς καμία εξήγηση. Αν και ο όρος αφορά κυρίως ρομαντικές σχέσεις, αυτό το φαινόμενο μπορεί να εμφανιστεί και σε φιλίες ή επαγγελματικά πλαίσια².

Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις αρχές της δεκαετίας του 2000, αλλά η συχνότητα εμφάνισης του ghosting έχει αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία³.

Παρόλο που η ιδέα του τερματισμού μιας σχέσης με ξαφνική διακοπή επικοινωνίας υπάρχει εδώ και καιρό, οι τεχνολογικές εξελίξεις την έχουν κάνει πιο έντονη, καθώς και ελκυστική ως στρατηγική για τον τερματισμό των σχέσεων⁴.

Τι σημαίνει να σου κάνουν ghosting σε μια σχέση; Πώς καταλαβαίνεις ότι σου συμβαίνει;

Το ghosting συχνά στερείται δομημένων σταδίων σχέσης. Σε σχέσεις όπου τα όρια δεν είναι ξεκάθαρα, τα δύο μέρη μπορεί να μην καταλαβαίνουν πλήρως ούτε το τέλος της σχέσης ούτε τα διάφορα στάδιά της⁵.

Αν και δεν είναι απαραίτητη μια καθαρά ορισμένη ρομαντική σχέση για να θεωρηθεί η ξαφνική διακοπή επικοινωνίας ως ghosting, πρέπει να υπάρχει η προσδοκία ότι η επικοινωνία θα συνεχιστεί. Αν το άτομο που δέχεται ghosting δεν περιμένει ή δεν επιθυμεί απάντηση και δεν υπάρχει αντίληψη για ζημία ή απώλεια, δεν μπορεί να οριστεί ως ghosting⁴.

Η αδιαφορία μέσα σε μια σχέση θεωρείται ghosting;

Αν και το ghosting είναι ένας τρόπος τερματισμού μιας σχέσης, η έννοια της «κοινωνικής απομόνωσης» (ostracism) είναι διαφορετική, αλλά σχετική, και μπορεί να εμφανιστεί εντός μιας ενεργής σχέσης χωρίς απαραίτητα να την τερματίσει.

Παραδείγματα κοινωνικής απομόνωσης περιλαμβάνουν καταστάσεις όπου νιώθετε ότι σας αγνοούν μέσα σε μια σχέση και «είναι σαν να μιλάτε σε τοίχο». Για παράδειγμα, το να αγνοείτε τον/την σύντροφο κατά τη διάρκεια ενός καβγά, παραμένοντας σιωπηλοί/ες ή προσποιείστε ότι δεν υπάρχει, μπορεί να θεωρηθεί κοινωνική απομόνωση⁴.

Ο αποκλεισμός ή η αδιαφορία προκαλούν πόνο, απειλούν βασικές ανάγκες (ανήκειν, αυτοεκτίμηση, έλεγχος, ύπαρξη με νόημα) και αυξάνουν τον θυμό και τη θλίψη. Είτε οδηγεί σε τερματισμό της σχέσης είτε όχι, και οι δύο συμπεριφορές έχουν αρνητικές συνέπειες γιατί περιλαμβάνουν την άρνηση επικοινωνίας.

Ποια άτομα κάνουν ghosting;

Η συμπεριφορά ghosting μπορεί εσφαλμένα να θεωρείται ότι σχετίζεται με το φύλο, όπως πολλοί θέτουν τα ερωτήματα «Γιατί οι άντρες κάνουν ghosting;» ή «Γιατί το κάνουν οι γυναίκες;». Στην πραγματικότητα, το ghosting μπορεί να το κάνει οποιοσδήποτε, ανεξαρτήτως φύλου.

Ίσως σας εκπλήσσει: ένα άτομο μπορεί να κάνει ghosting, αλλά και να το δέχεται. Στην πραγματικότητα, μπορεί να βρίσκεται και στους δύο ρόλους ταυτόχρονα⁵.

Όταν εξετάζουμε ποια άτομα είναι πιο πιθανό να επιλέξουν το ghosting ως στρατηγική τερματισμού σχέσης, η πρώτη ομάδα είναι εκείνα που έχουν αποφευκτικό στυλ δεσμού. Με αυτά τα άτομα, το ghosting μπορεί να συμβεί γρήγορα, αλλά ενισχύει δυσλειτουργικά μοτίβα σχέσεων³.

Άλλοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα χρήσης του ghosting ως στρατηγικής τερματισμού μιας σχέσης περιλαμβάνουν την έλλειψη ενδιαφέροντος ή οικειότητας στη σχέση ή την ισχυρή πίστη στη μοίρα⁶.

Γιατί κάποιοι άνθρωποι κάνουν ghosting;

Οι άνθρωποι που κάνουν ghosting επικεντρώνονται κυρίως στην αποφυγή της δικής τους συναισθηματικής δυσφορίας και μπορεί να μην λαμβάνουν υπόψη πώς αισθάνεται το άλλο άτομο⁷. Συχνά, θεωρούν ότι αυτή η αποφυγή είναι ο καλύτερος τρόπος να διαχειριστούν τις δυσκολίες τους ή την αδυναμία τους να επικοινωνήσουν ανοιχτά⁸.

Επομένως, είναι σημαντικό να γνωρίζετε και να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας: το να σας κάνουν ghosting δεν αφορά άμεσα εσάς και δεν λέει τίποτα για την αξία ή την αξιοπρέπειά σας⁷. Οι λόγοι για το ghosting μπορούν να κατανοηθούν αν εξετάσουμε τη συναισθηματική και ψυχική κατάσταση του ατόμου που το επιλέγει ως στρατηγική τερματισμού μίας σχέσης.

Το ghosting μπορεί να δείχνει ότι το άτομο δεν μπορεί να διαχειριστεί τη δυσφορία που του προκαλούν τα δικά του ή τα δικά σας συναισθήματα, δεν βρίσκεται σε θέση να εξηγήσει γιατί δεν μπορεί να συνεχίσει τη σχέση ή, ακόμα χειρότερα, απλώς δεν ενδιαφέρεται⁸.

Επιδράσεις και συνέπειες του ghosting: είναι ο πόνος του ghosting πραγματικός και φυσιολογικός;

«Η ραγισμένη καρδιά δεν διαφέρει πολύ από ένα σπασμένο χέρι.»

Καθώς οι ερευνητές μελετούν βαθύτερα την απόρριψη, έχουν βρει εκπληκτικά στοιχεία ότι ο πόνος της κοινωνικής απόρριψης δεν διαφέρει πολύ από τον σωματικό πόνο. Για παράδειγμα, μία μελέτη έδειξε ότι η κοινωνική απόρριψη ενεργοποιεί πολλές από τις ίδιες περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με τον σωματικό πόνο.

Σε μια άλλη μελέτη με πραγματικά περιστατικά, σαρώσεις εγκεφάλου συμμετεχόντων που είχαν πρόσφατα χωρίσει με τον/την σύντροφό τους έδειξαν έντονη δραστηριότητα στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον σωματικό πόνο όταν κοιτούσαν φωτογραφίες των πρώην τους.

Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τον εγκέφαλό σας, «Η ραγισμένη καρδιά δεν διαφέρει πολύ από ένα σπασμένο χέρι». Μερικές φορές, η αίσθηση σωματικού πόνου και η συναισθηματική δυσφορία είναι απολύτως πραγματικές και «φυσιολογικές». Η ανάγκη για ανήκειν, σεβασμό, αξία και αγάπη είναι τόσο φυσική όσο η τροφή, το νερό και ο ύπνος⁹.

Τρόποι διαχείρισης του ghosting

Πώς να αντιδράσετε σε κάποιον/α που σας έκανε ghosting; Τα άτομα που δέχονται ghosting συχνά προσπαθούν να καταλάβουν τον λόγο που τελείωσε η σχέση και μπερδεύονται προσπαθώντας να αποδώσουν ευθύνη για τη ρήξη της σχέσης. Στην πορεία, μπορεί να αγωνιστούν ψυχικά και να υποτιμήσουν τον εαυτό τους.

Ερωτήματα όπως «Έκανα κάτι λάθος;» βασανίζουν όσους/ες έχουν δεχτεί ghosting, μετατρέποντας την εμπειρία σε τραυματική⁶. Αν και αυτή η αβεβαιότητα είναι ιδιαίτερα δύσκολη, υπάρχουν κάποιες στρατηγικές αντιμετώπισης.

1. Μην το πάρετε προσωπικά.

Το πρώτο βήμα για να διαχειριστείτε το ghosting είναι να θυμάστε: όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αυτό δεν έχει να κάνει με εσάς⁸. Σε μια σχέση, και οι δύο πλευρές έχουν θετικά και αρνητικά στοιχεία, δυνάμεις και αδυναμίες, αλλά τίποτα από αυτά δεν δικαιολογεί μια τέτοια συμπεριφορά αποφυγής.

Ίσως δεν κάνατε κάτι λάθος και η σχέση φαινόταν καλή από τη δική σας πλευρά. Παρ’ όλα αυτά, είναι πιθανό να σας έκαναν ghosting. Το αν ταιριάζετε με το άλλο άτομο και τον τρόπο που επικοινωνεί ή λύνει προβλήματα δεν έχει πάντα να κάνει με εσάς⁸.

2. Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας.

Η ενδοσκόπηση με αυτοσυμπόνια, η ευελιξία στη σκέψη και η επεξεργασία της κατάστασης μπορούν να αποτελέσουν ευκαιρίες για ανάπτυξη και αυτογνωσία — αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να κατηγορείτε τον εαυτό σας.

Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας για ό,τι συνέβη ή για όσα αισθάνεστε μετά. Η δυσφορία, η σύγχυση και η ντροπή μετά το ghosting είναι απολύτως φυσιολογικά⁸. Όλα σας τα συναισθήματα, θετικά και αρνητικά, είναι έγκυρα. Έχετε αξία ανεξάρτητα από το πώς φέρθηκε το άλλο άτομο.

3. Αναδιατυπώστε τις σκέψεις σας.

Φροντίστε να επαναπλαισιώσετε τις σκέψεις σας για το άτομο που σας έκανε ghosting και για τη σχέση. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας τη σημασία του σεβασμού, της καλής επικοινωνίας και της ενσυναίσθησης. Πιθανόν να μην ήταν το κατάλληλο άτομο για εσάς — τουλάχιστον όχι στην παρούσα φάση της ζωής του.

4. Επικεντρωθείτε στον εαυτό σας.

Έρευνες δείχνουν ότι η εστίαση σε πράγματα που έχουν νόημα για εσάς και το να έχετε έναν σκοπό αυξάνουν τα επίπεδα της ωκυτοκίνης, της ορμόνης της ευφορίας, η οποία βελτιώνει τη διάθεση και ενισχύει τη σύνδεση με άλλους ανθρώπους. Μπορείτε να δείτε αυτήν την περίοδο ως ευκαιρία να εστιάσετε στον εαυτό σας και πράγματα που έχουν νόημα για εσάς και να ενισχύσετε την ψυχολογική σας ανθεκτικότητα.

Τι μπορείτε να κάνετε αν σας έχουν κάνει ghosting;

Το ghosting είναι μια μονομερής διαδικασία, που ξεκινά είτε από το ίδιο το άτομο είτε από τον /την σύντροφό του, και δεν επιτρέπει την αμοιβαία (κοινή) σαφήνεια⁴.

Επομένως, το ερώτημα «Πώς να συμπεριφερθώ σε κάποιον/α που μου έκανε ghosting;» ίσως πρέπει να εξεταστεί από μια εντελώς διαφορετική οπτική: υπάρχει όντως κάποιος/α εδώ του/της οποίου/ας τη συμπεριφορά πρέπει να μας απασχολεί;

Σε αυτό το σημείο, είναι πολύ πιο λειτουργικό να κρατήσουμε τη συνειδητοποίηση ότι αυτό δεν αφορά *τη δική μας* συμπεριφορά και να επικεντρωθούμε σε ό,τι μπορεί να είναι καλό για εμάς—σε ό,τι μπορεί να μας βοηθήσει να εξελιχθούμε.

Επιπλέον, μια μελέτη εντόπισε αποτελεσματικές στρατηγικές — κυρίως με επίκεντρο το μέλλον — όπως οι εξής¹⁰:

1. Αποδοχή αυτού που συνέβη και ανοιχτότητα σε νέες εμπειρίες

Δεν πρόκειται για παθητική αποδοχή, αλλά για νοοτροπία: «Οκ, αυτό συνέβη, αλλά αντί να κολλήσω σε αυτό, πώς μπορώ να εμπλουτίσω τις εμπειρίες μου και να το χρησιμοποιήσω ως οδηγό για το μέλλον;» — αυτό θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά βοηθητικό.

2. Επίγνωση ότι το ghosting είναι κάτι που συνοδεύει πολύ συχνά τις σύγχρονες σχέσεις

Ναι, αυτή η πιθανότητα υπάρχει πάντα, αλλά το να θεωρείτε ότι θα συμβαίνει πάντα μόνο και μόνο επειδή συνέβη μία φορά δεν είναι ιδιαίτερα λογικό. Το κλειδί είναι να αξιολογήσετε αν αυτό έχει γίνει μοτίβο στη ζωή σας.

3. Απόδοση νοήματος σε επαναλαμβανόμενες εμπειρίες

Αρνητικές εμπειρίες που ίσως έχετε χαρακτηρίσει απλώς ως «κακή τύχη» πιθανόν να είναι κάτι πολύ περισσότερο — και ίσως να μην μπορείτε να τις επεξεργαστείτε μόνοι/ες σας. Αν θέλετε να δώσετε νόημα σε αυτά τα μοτίβα και να τα μετατρέψετε σε κάτι λειτουργικό για το μέλλον, σκεφτείτε να ζητήσετε υποστήριξη από έναν/μία ειδικό.

Η μελέτη ανέφερε επίσης μη αποτελεσματικές στρατηγικές, που αντί να μειώνουν την αβεβαιότητα, συνήθως επικεντρώνονταν στη συλλογή περισσότερων πληροφοριών για το άτομο που έκανε ghosting:

• Παρακολούθηση του ατόμου κρυφά ή μέσω τεχνολογικών μέσων (π.χ. προφίλ κοινωνικών δικτύων)
• Προσπάθεια έμμεσης επικοινωνίας μέσω κοινού κύκλου ή κοινωνικών δικτύων

Είστε εσείς αυτός/η που κάνει ghosting;

Το ghosting δεν έχει μόνο ψυχολογικές συνέπειες για εκείνον/η που το δέχεται, αλλά και για εκείνον/η που το προκαλεί.

Μια μελέτη έδειξε ότι σχεδόν το 50% των ατόμων που τερμάτισαν μια σχέση με ghosting ένιωσαν ενοχές, τύψεις και μετάνοια. Και δεν σταματά εκεί: τα ευρήματα έδειξαν επίσης ότι η χρήση του ghosting ως αναποτελεσματικού τρόπου τερματισμού σχέσεων, όταν γίνεται συχνά, μπορεί να μετατραπεί σε συνήθεια.

Τα κακά νέα είναι ότι αυτό έχει τη δυνατότητα να εμποδίσει την προσωπική ανάπτυξη, καθώς το άτομο μπορεί να αποξενώνεται όλο και περισσότερο από την εμπειρία μιας πραγματικής και ειλικρινούς σχέσης και να γίνεται όλο και πιο αποφευκτικό στις συμπεριφορές του¹¹.

Τελικά, αν και το ghosting ίσως φαίνεται ως η πιο εύκολη λύση τη στιγμή που συμβαίνει και μοιάζει ευκολότερο από το να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες ή την αμηχανία και τη σύγκρουση που συνεπάγεται η ανάληψη ευθύνης — οι αρνητικές του επιπτώσεις στην ψυχική υγεία δεν πρέπει να υποτιμούνται. Όπως δείχνουν ξεκάθαρα τα στοιχεία, έχει σοβαρές συνέπειες και για τα δύο άτομα της σχέσης¹¹.

Αν τείνετε να κάνετε ghosting, ίσως να σας βοηθήσει να αναρωτηθείτε τα εξής:

• Ακόμα κι αν έχω φόβους ή άγχη, θέλω πραγματικά να δημιουργώ αυθεντικές, στενές σχέσεις στη ζωή μου;
• Μπορώ να διαχειριστώ τα προβλήματα των σχέσεών μου με διαφορετικό τρόπο;
• Ακόμα κι αν η αποφυγή με ανακουφίζει βραχυπρόθεσμα, με ωφελεί πραγματικά μακροπρόθεσμα;
• Σε ποιον βαθμό — και γιατί — με ενοχλεί η ιδέα να επικοινωνώ ανοιχτά και ξεκάθαρα σε οποιοδήποτε ζήτημα (θετικό ή αρνητικό);
• Τι ευκαιρίες ζωής χάνω εξαιτίας της αποφευκτικής μου συμπεριφοράς;

Η ενδοσκόπηση και η αλλαγή κάποιων συμπεριφορών — ακόμα κι αν γνωρίζετε ότι δεν είναι σωστές — ίσως να μην είναι εύκολες. Πριν χάσετε περισσότερα από τη ζωή ή πριν πληγώσετε τον εαυτό σας ή τους άλλους, σκεφτείτε να ζητήσετε υποστήριξη από έναν/μία ειδικό.

Ο φαύλος κύκλος της αποφυγής

Το άγχος/δυσφορία και η αποφυγή δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο. Όσο περισσότερο νιώθετε δυσφορία, τόσο περισσότερο αποφεύγετε — και όσο περισσότερο αποφεύγετε, τόσο λιγότερο αντιμετωπίζετε τη δυσφορία, η οποία επανέρχεται σε παρόμοιες καταστάσεις, και ο κύκλος συνεχίζεται.

Όπως ξεπερνάμε τον φόβο του ύψους αντιμετωπίζοντάς τον σταδιακά — π.χ. με μια διαδρομή σε γυάλινο ασανσέρ με τη σωστή υποστήριξη — έτσι και η σταδιακή αντιμετώπιση της δυσφορίας στο κλείσιμο μιας σχέσης «με ανοιχτό τρόπο» μπορεί να οδηγήσει σε υγιέστερες σχέσεις¹².

Αναθεώρηση του ghosting σε περιπτώσεις που αποτελούν εξαίρεση

Όπως αναφέρθηκε, το ghosting γενικά είναι μια δυσλειτουργική μέθοδος τερματισμού επικοινωνίας και για τα δύο μέρη — αλλά μπορεί να υπάρχουν κάποιες «εξαιρέσεις». Για παράδειγμα, αν κάποιος/α σας κάνει πραγματικά να νιώθετε ανασφάλεια ή παραβιάζει τα προσωπικά σας όρια, ίσως είναι κατανοητή μια ξαφνική απομάκρυνση².

Κλείνοντας

Οι περισσότεροι/ες από εμάς δεν απολαμβάνουμε τις «δύσκολες» συζητήσεις, αλλά τα υγιή κλεισίματα μπορεί να τις απαιτούν. Η αμοιβαία συζήτηση είναι σημαντική ώστε και τα δύο άτομα να εκφράσουν την οπτική τους και να ακουστούν¹³.

Το ενδιαφέρον σας για κάποιον/α και τα θετικά συναισθήματα που μπορεί να είχατε μπορεί να αλλάξουν — ή να μην υπήρξαν ποτέ. Ακόμα κι αν νιώθετε έλξη ή κάποια θετικά συναισθήματα, μπορεί να υπάρχουν πράγματα που σας ενοχλούν ή σας φαίνονται παράλογα — το συναίσθημα ή η λογική σας ίσως σας στέλνουν αρνητικά σήματα.

Όλα αυτά είναι κατανοητά. Αυτό που δεν είναι κατανοητό — για το άτομο που δέχεται ghosting — είναι να αγνοείται μια βασική μορφή ανθρώπινης επικοινωνίας. Το να δείχνουμε σεβασμό, να είμαστε ειλικρινείς και να επικοινωνούμε με ενσυναίσθηση, ανοιχτά και ξεκάθαρα μπορεί να αποτρέψει πολλά αρνητικά αποτελέσματα. Μπορεί επίσης να απαλύνει πιθανά τραύματα και ίσως να τους δώσει και νόημα — δείχνοντας έναν δρόμο προς την εξέλιξη.