Sosyal Medyanın Olumlu Olumsuz Etkileri

Sosyal Medya

Sosyal medya, dünyadaki gelişmeleri takip etmek, keyifli içeriklere ulaşmak, hayatımızı paylaşmak, başkalarının hayatını izlemek ve zaman zaman sadece vakit öldürmek için kullandığımız bir etkileşim aracı. Fakat bazen sosyal medya kullanımında aşırıya kaçabiliyor ve psikolojimizi olumsuz yönde etkilemesine izin verebiliyoruz.

Gece yatmadan kontrol ettiğiniz son şeyin sosyal medya olduğunu, gördüğünüz kötü bir haberin uykularınızı kaçırdığını veya sabah uyandığınızda ilk iş telefonu elinize alıp sosyal medyada gezinirken saatlerin geçtiğini ve hala güne başlayamadığınızı fark ettiğiniz günler hiç olmadı mı? Peki sosyal medya kullanımını abarttığımızda bu durumun ruh sağlığımıza olan etkilerini hiç düşündünüz mü? Gelin sosyal medyanın insan psikolojisi üzerine olumsuz ve olumlu etkilerini birlikte inceleyelim!

Sosyal Medyanın Ruh Sağlığımıza Olumsuz Etkileri

Sosyal medya özellikle aşırı kullanıldığında ruh sağlığımızı olumsuz yönde etkileyebiliyor. Aşağıda bu olumsuz etkilere sebep olan bazı nedenleri listeledik.

Kıyaslama Hal, Yetersizlik Düşüncesi ve Özgüven Düşüklüğü

Sosyal medyada görüntülediğimiz içeriklerin çoğunun manipüle edildiğinin farkında olsak bile bu içerikler güvensiz ve yetersiz hissetmemize yol açabiliyor. Mükemmel bir hayata ve kariyere sahipmiş gibi görünen insanların hayatının tam olarak böyle olmadığını bildiğimiz halde kendimizi yetersizlik hissinden alıkoyamaz ve hayatları bizimkinden daha iyi görünen insanlarla kendimizi istemsizce de olsa kıyaslamaya başlarız. Bu kıyaslama, kendimizi değersiz hissetmemiz ve özgüvenimizi düşmesi ile sonuçlanabilir.

İzolasyon

Sosyal medya çevremizle ve dünyayla ilişki kurduğumuz bir kanal gibi görünse de insanların hayattan izole olmasına yol açabilir. Yapılan bir araştırmada aşırı sosyal medya kullanımının yalnızlık duygusunu arttırdığı ve sosyal medya kullanımını azaltmanın genel iyilik hali için faydalı olabileceği sonucuna ulaşıldı [1]. Sosyal medyanın bizleri daha yalnız ve izole hissettirmesinin sebebi insanlarla yüz yüze geçirdiğimiz zamanı azaltması olabilir. Gerçek hayattaki bağlantılar ve iletişimler daha sağlıklı ilişkiler kurarken daha az yalnız hissetmemizi sağlayabilir.

Kaçırma Korkusu (Fear Of Missing Out)

Sosyal medyada gördüğümüz kadarıyla insanlar büyük şeyler başarıyor, çok eğleniyor, hayatın tadını çıkarıyor. Başkaları bu kadar aktif yaşarken biz bazı şeyleri kaçırıyormuş gibi hissediyoruz. Bu düşünce öz saygımızın azalmasına, kaygımızın tetiklenmesine ve sosyal medya kullanımımızın daha da artmasına sebep olabilir. Bu yazıyı okurken telefonunuzdan gelen herhangi bir bildirim dikkatinizi dağıtmış ve istemsizce telefonunuzu elinize almışsanız siz de kaçırma korkusuna sahip olabilirsiniz.

Depresyon ve Anksiyete

Sosyal medya kullanımın depresyon ve anksiyeteyi tetiklemesinin en yaygın sebepleri insanı yalnızlaştırması ve yetersizlik duygusunu beslemesidir. Sosyal medyada geçirdiğimiz vakit depresyon ve anksiyete semptomları için belirleyici bir faktör olmakla beraber sosyal medya kullanımını ne kadar arttırırsak bu semptomları ortaya çıkma ve şiddetlenmesi olasılığını o kadar arttırmış oluruz.

Siber Zorbalık

Günümüzde özellikle gençler sosyal medya platformları aracılığıyla yapılan siber zorbalığa maruz kalıyor. Yapılan bir yorum bile bazılarımız için çok incitici olabiliyor ve yıkıcı sonuçlar doğurabiliyor. Siber zorbalığa uğrayan insanlar kaygı, depresyon, öz sevgiyi yitirme, güvensizlik gibi semptomlar gösterebilir².

Günümüzde siber zorbalık sadece gençleri değil, yetişkinleri de etkileyebiliyor. Fakat yetişkinlerin başa çıkma mekanizması daha güçlü olabilir, bu yüzden siber zorbalıktan daha çok etkilenen kesimin gençler olduğunu söylemek mümkün.

Sosyal Medyanın Ruh Sağlığımıza Olumlu Etkileri

Sosyal medyanın insan psikolojisine etkileri sadece olumsuz sonuçlarla sınırlı değil elbette. Sosyal medya bilinçli kullanıcılar için ruh sağlığımızı destekleyecek niteliklere de sahip. İnsanlarla bağlantı halinde olmak, benzer ilgi alanlarına sahip insanlara ulaşmak, önemli konularda farkındalık yaratabilmek, zaman zaman aradığınız duygusal desteği bulmak, yaratıcılığınızı beslemek ve kendinizi daha kolay ifade etmenize olanak sağlamak sosyal medyanın ruh sağlığımıza olumlu etkilerinden sadece bazıları. Ayrıca sosyal medyadaki kariyer fırsatları ve bilgi kaynakları da dolaylı olarak ruh sağlığımızı besleyen etkenlerden.

Sosyal Medya Kullanımını Azaltmanın Zorlukları

Sosyal medya 7/24 ulaşılabilir bir kanal olduğundan dolayı gün içinde göz gezdirmemek sosyal medya alışkanlığı olan kişiler için çok zor olabilir. Telefonumuza sürekli düşen bildirimler ve uyarı sesleriyle sosyal medya mecraları bizi daha da içine çekecek şekilde bilinçli olarak tasarlanmıştır. Bildirimlere bakmadığımızda hissettiğimiz kaçırma duygusu ise bizi daha çok zorlayabilir. Herhangi bir platformda aldığımız güzel bir yorum, yüksek beğeni sayısı beynimizde dopamin salınımını arttırır ve mutlu hissetmemizi sağlar. Bu ödül sayesinde zararlı olduğunu bilsek bile sosyal medya kullanımını azaltmayı düşünmeyiz hatta bizi sosyal medyada daha fazla vakit geçirmeye teşvik eder. Bu süreçlere dair farkındalık kazanmak hayatımızın bu alanını düzenlemekte faydalı olabilir.

Sağlıklı Sosyal Medya Kullanımı için Öneriler

• Eğer sosyal medya kullanımınızın aşırıya kaçtığından endişe ediyorsanız ekran sürenize limit koymak ve bunu aşmamak iyi bir başlangıç olabilir. Bu limitleri günlük olarak belirlemek size zor geliyorsa, günün zamanlarına göre de kullanımınızı bölebilirsiniz.
• Sosyal medya hesaplarınızda kimleri takip ettiğiniz konusunda bilinçli davranmak ve size kötü hissettiren hesapları takipten çıkmak ruh sağlığınız için atabileceğiniz çok önemli bir adım. Bu sayede kendinizi istemsizce kıyaslamaya iten içerikler yerine size ilham veren ve motive eden kaliteli içeriklere erişebilirsiniz.
• Sosyal medya hesaplarınıza girerken amacınızı belirlemek ve bunu gerçekleştirdikten sonra algoritmalar tarafından sosyal medya kullanımınızı artırma amacıyla karşınıza çıkarılan yeni içeriklere bakmamak psikolojinizi korumak için iyi bir uygulama olacaktır.
• Eğer sosyal medyayı bir kez açtıktan sonra bu sürekli uyaran dolu dünyadan kaçmak size zor geliyorsa bir süreliğine hesaplarınızı dondurup ara vermek beyninizdeki ödül yolaklarını dinlendirmeyi değerlendirebilirsiniz.
• Uyku saatiniz yaklaştığında zihninizi dinlendirmek için telefon kullanımını bırakmak ve telefonunuzu yataktan uzakta konumlandırmak sadece uyku kalitenizi artırmakla kalmayıp aynı zamanda sosyal medyayla daha sağlıklı bir ilişkiniz olmasını sağlayacaktır.