Hikayelerle Bir Yolculuk: Masal Terapisi ile Ruhunuzu İyileştirin

Masal Terapi Nedir?

Masal terapisi, masalların sembolik dilini kullanarak kişinin karşısındaki engelleri görünür kılan, duygusal direncini güçlendiren ve gelişimini destekleyen anlatı temelli bir yaklaşımdır. Seanslarda seçilen öyküler; yansıtıcı sohbet, rol canlandırma ve metafor çalışmalarıyla harmanlanır. Bu öyküler, dostluk, sevgi, aile bağları, yaşam idealleri ve kişisel gelişim gibi temel insani duygulara dokunur ve danışanın iç dünyasını keşfetmesine olanak tanır¹.

Geleneksel Bilişsel Davranışçı Terapi veya Psikodinamik terapilerde odak, semptomla ilgili doğrudan konuşma ve bilişsel yeniden çerçeveleme iken; masal temelli grup yaklaşımı değişimi, metaforlar ile ortak hikâye kurgusu üzerinden tetikler. Soyut anlatı imgeleri danışana zorlu duygularını güvenli bir uzaklıktan keşfetme şansı verir; kolektif öykü yazımı ise öz-yeterlilik hissini güçlendirir. Böylece süreç, ders anlatır gibi değil, katılımcının bizzat deneyimleyerek ve yaratıcı şekilde öğrenmesine dayanan bir terapi şekline dönüşür³.

Masal Terapi İşe Yarar Mıı?

Literatüre bakıldığında, Masal Terapisinin faydalarını vurgulayan ve masal figürleriyle terapi odasına getirilenlerin bağlantısını gözler önüne seren pek çok araştırma bulunmaktadır. Örneğin, Bologna Üniversitesi’nin 2014’te gerçekleştirdiği pilot çalışmada, uyum güçlüğü yaşayan 21 kadın beş haftalık masal tartışması ve iki haftalık yaratıcı masal-yazma oturumlarına katılmıştır. Program sonunda kaygı düzeyleri belirgin biçimde düşmüş, öz-kabul puanları ise artmıştır³. Buna ek olarak, aile terapisti Bette U. Kiernan, “pasif baba, zalim üvey anne, kıskanç kardeş” gibi klasik masal figürlerinin, terapi odasında gözlenen aile örüntüleriyle çarpıcı şekilde örtüştüğünü vurgulamaktadır².

Masal Terapisi Hangi Yaş Grupları İçin Uygundur?

Masal terapisi yaygın olarak çocuklara yönelik bir yöntem olarak görülse de, aslında hayal gücünün canlı kaldığı her yaş için uygun bir terapi yöntemidir. Bu yöntem, bireysel çalışmalar olarak uygulanabildiği gibi, grup çalışmalarında veya aile terapisi çerçevesinde de uygulanabilir. Çocuklarla yapılan çalışmalar, hiperaktivite, kaygı, zorbalık gibi çeşitli temalara odaklanıyorken; yetişkinlerle yapılan çalışmalar ise hayal gücünün canlanmasına, derinlerde yatan kaygı ve sıkıntıların fark edilmesine ve insanlar arasında anlamlı bağlar kurulmasına odaklanabilir.

Masal Terapisinin Faydaları Nelerdir?⁴

• Kaygı ve travma tepkilerini hafifletebilir; Okul veya sosyal fobi, ayrılık kaygısı, sınav stresi gibi durumlarda korkuları masal kahramanları aracılığıyla yüzleştirip yönetilebilir hâle getirir.
• Masaldaki zorlukların adım adım çözülmesi, gerçek hayatta karşılaşılan problemlere yönelik pratik baş-etme modelleri sağlar.
• Çocuklarda kelime hazinesini geliştirir; dil bilgisi, bilimsel terimler, sosyal etkileşim ve ahlaki değerler (çalışkanlık, sorumluluk, özgüven) üzerinde olumlu etki yapabilir.
• Travmatik yaşantıların sembolik dilde yeniden kurgulanmasını sağlayabilir.
• Dayanıklılık, öz-gerçekleştirme ve yaşam doyumunu destekler; danışana “öyküsünü yeniden yazma” şansı verir.
• Eleştirel-yaratıcı düşünmeyi (sorgulama, alternatif son yazma) ve yürütücü işlevleri (dürtü kontrolü, dikkat kaydırma, çalışma belleği) güçlendirebilir.

Masal Terapisi Hangi Psikiyatrik Bozukluklar İçin Etkilidir^4,7

• Travma ve Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
  Masallar, yaşanmış travmatik olayları doğrudan ele almak yerine, semboller aracılığıyla dolaylı ve güvenli bir yolla işleme fırsatı sunar. Bu sayede bireyin duygusal bütünlüğünü yeniden kurmasına yardımcı olabilir.
• Aşırı Korku ve Fobiler
  Korku temalı semboller, güvenli bir mesafeden ele alınarak fobik tepkilerin azalmasını sağlayabilir.
• Depresyon ve Anksiyete Bozuklukları
  Panik atak ya da agorafobi gibi yoğun kaygı durumlarında, masal evreni zihni rahatlatan, kontrollü ve güvenli bir keşif alanı sunarak bireyin içsel dünyasında denge sağlar.
• Düşük Benlik Saygısı
  Kahramanın başarı yolculuğu, bireyin kendine olan inancını pekiştirir ve öz-değeri güçlendirebilir.
• Kişilik Bozuklukları
  Masallarda yer alan karakterler ve olay örgüleri, bireyin benlik algısını yeniden anlamlandırmasına olanak tanır. Böylece kişi, içsel çatışmalarını semboller aracılığıyla fark edebilir ve yeniden yapılandırabilir.
• Şizofreni ve Yeme Bozuklukları
  Gerçeklik algısında bozulma ya da dürtü kontrolünde zorluk yaşanan bu tür durumlarda, masalsı imgeler zihinsel sınırları pekiştirir ve duygusal regülasyonu destekler.
• Bağımlılık
  Masal kahramanlarının zorluklardan geçerek dönüşmesi, bağımlılıkla mücadele eden bireyler için ilham verici olabilir.

Masal Terapisi Nasıl Uygulanır?^1,5

Masal terapi seansları temelde hedef belirleme → sembolik deneyim → içgörü aktarımı aşamalarını baz alarak kurgulanır.

1. Önce sorun netleştirilir:
   Oturumdan önce, danışanın karşılaştığı temel güçlük tanımlanır ve masal çalışmasından hangi mesajın çıkarılmasının hedeflendiği belirlenir. Bu aşama, sürecin rotasını çizer.
2. Baş karakter oluşturulur:
   Hikâyenin kahramanı, danışanın hem hassas noktalarını hem de güçlü yanlarını yansıtacak biçimde tasarlanır. Böylece danışan, karakterde kendisini görürken aynı zamanda umut verici bir rol modele de sahip olur.
3. Çatışma kurgulanır: Masala, kahramanı zorlayan veya korkutan sembolik bir engel eklenir. Bu gerilim, danışanın duygusal olarak temas kuracağı ve kendi deneyimleriyle ilişkilendireceği bir test alanı işlevi görür.
4. Dönüşüm süreci işlenir:
   Hikâye ilerledikçe kahraman, çeşitli stratejiler dener ve sonunda engeli aşar. Bu başarı yolculuğu, danışana “ben de çözüme ulaşabilirim” inancını dolaylı olarak aktarır.
5. Masal, masal terapisti ile birlikte değerlendirilir:
   Öykü tamamlandıktan sonra, danışanla birlikte masalın duygu ve düşünce düzeyindeki yansımaları ele alınır. Çıkarılan içgörünün günlük yaşama nasıl taşınabileceği konuşularak süreç pekiştirilir.

Bir Egzersiz: Masal-Temelli Farkındalık Önerileri⁵

1. Eğer bir farkındalık çalışması yapmak isterseniz, GrimmStories.com’daki Rapunzel masalını dilediğiniz dilde (https://www.grimmstories.com/tr/grimm_masallari/rapunzel) okuyarak aşağıdaki soruların da yardımıyla kendi iç yolculuğunuzu keşfedebilirsiniz.
   • Kulenin senin hayatındaki karşılığı ne olabilirdi?
   • Hangi karaktere kendini daha yakın hissediyorsun?
   • Saç örgüsü senin için neyi ifade ediyor?
   • Kuleden ilk kez indiğinde Rapunzel ne yapardı? Sen olsan hikayeyi nasıl bitirirdin?
   • Cadı hangi içsel ‘eleştirel sesini’ temsil ediyor?
   • Kule kapısı açıldığında bedeninde nerede bir rahatlama hissediyorsun?
   • Masalda var olmayan ama eksikliğini hissettiğin bir karakter eklesen—bu kim olurdu ve neyi değiştirirdi?
   • Ve son olarak kendinize bu hikaye ile çalışmanızda neyi öğrendiğinizi sorabilirsiniz.
2. Judith Malika Liberman’ın Masal Terapi kitabı, her an elinizin altında bulundurabileceğiniz; rastgele açtığınız bir masalın, içsel keşif ve ruhsal dönüşümünüze yol gösterecek bir rehber niteliği taşıdığı terapötik bir öykü seçkisidir. Kitaptan yararlanarak kendinizi tanıma yolculuğunuzu zenginleştirebilirsiniz.
3. Ayrıca, Judith Malika Liberman’ın yazarı olduğu; orman, dağ, çöl ve deniz temalı dört kısımdan oluşan bir masal rotası çizerek okuyucunun adım adım korkularıyla yüzleşmesini, içsel arzularını keşfetmesini ve duygularıyla daha derin bir bağ kurmasını amaçlayan Masallarla Yola Çık kitabını da kişisel dönüşümünüze eşlik etmesi için tercih edebilirsiniz.

Kapatırken

Masal terapisi, çocuk ve yetişkin gruplarında kaygının azalmasına ve öz-kabullenmenin artmasına yardımcı olurken, sembolik öyküler ve yaratıcı drama çalışmalarıyla duygusal farkındalığı ve sorun çözme becerilerini pratiğe döker. Bu yöntem, kahraman karakterlerle özdeşleşmeyi ve ortak hikâye oluşturmayı teşvik ederek bireylerin kendi iç yolculuklarını güvenli bir mesafeden keşfetmesini sağlar. Siz de bu yolculukta masal temelli keşiflerinizi bir uzman psikolog eşliğinde derinleştirerek yeni içgörüler edinebilir ve profesyonel destek alarak yolculuğunuzu zenginleştirebilirsiniz.