Daha iyi hissetmeye bugün başlayın
Siz de 500 bin mutlu danışanımız gibi hayatınızın kontrolünü elinize alın.
Yalnız Kalma Korkusu (Monofobi) Nedir?
Monofobi, sosyal fobiler arasında yer alan ve yalnız kalma korkusu olarak ifade edilen bir fobik bozukluktur. Otofobi, eremofobi ve izolofobi terimleri de monofobi ile eş anlamlı olarak kullanılan diğer terimlerdir. Monofobi, özellikle sosyal bağ kurma isteği olan insanlarda daha sık görülür ve çocukluk döneminden itibaren başlayarak yaşam boyu devam edebilir.
Monofobisi olan biri, yalnız kalma durumlarına maruz kaldığında yoğun bir kaygı hisseder. Yalnız kalmaktan korkuyorum ifadesi monofobiyle yakından bağlantılıdır. Kişi özellikle sevdiği kişilerden uzaklaştığında bu korku ve kaygı daha da artabilir. Aynı zamanda monofobisi olan bireylerde depresyon ve anksiyete gibi diğer psikolojik sorunlar da daha sık görülebilir.
Monofobi Belirtileri Nelerdir?
Kişi, sırf yalnız kalmak istemediği için normalde içinde bulunmak istemediği ortamlarda bulunmaya kendini zorlayabilir. Yine buna benzer olarak katılmak istemeyeceği etkinliklere katılabilir.
- Baş dönmesi, bayılma veya mide bulantısı
- Karın ağrısı, kalp çarpıntısı, sıcak basması
- İçinde bulunduğu durumla orantısız yoğun kaygı
- Yalnızlık hakkında yoğun endişe
- Ölüm korkusu
- İzole edilmekten kaçınmak için büyük çaba
- Yalnız kalmamak için zarar verici ilişkilere veya bağımlılıklara tutunma
- Bir grup veya insan kalabalığının içindeyken bile dışlanmışlık veya yok sayılmışlık hisleri
Kişi hayatının diğer yönlerinde devam eden sorunlar yaşayabilir. Bu sorunlar; depresyon, anksiyete, aşırı sinirlilik ve sosyal fobi gibi psikolojik rahatsızlıkları içerebilir.
Monofobi Oluşumunu Tetikleyebilecek Faktörler
- Anksiyete bozuklukları veya diğer ruh sağlığı problemleri yaşamış olmak
- İstismar, ihmal veya terk edilme deneyimleri geçirmiş olmak
- Düşük öz saygı veya öz güven düzeyine sahip olmak
- Zayıf sosyal yeteneklere veya destek kaynaklarına sahip olmak
- Ayrılma anksiyetesi bozukluğu veya bağlanma güçlükleri çekmek
Monofobi ve Düşük Benlik Saygısı Arasındaki İlişki
Düşük benlik saygısı, kişinin kendisinin ve değerinin olumsuz değerlendirilmesidir. Düşük benlik saygısı; güvensizlik, utanç, suçluluk veya kendinden şüphe duyma duygularına neden olabilir. Motivasyonunuzu, performansınızı ve mutluluğunuzu etkileyebilir. Monofobi ile düşük benlik saygısı arasında karmaşık ve çift yönlü bir ilişki vardır.
Bir yandan monofobi şunları hissettirerek düşük benlik saygısına neden olabilir veya düşük benlik saygısını daha da kötüleştirebilir:
- Başkaları tarafından yargılanmaktan veya eleştirilmekten korkma
- Sosyal durumlardan veya etkileşimlerden kaçınma
- Güvenmekte veya başkalarına açılmakta güçlük çekme
- Başkalarından gerçekçi olmayan beklenti veya taleplerde bulunma
- Zayıf iletişim veya çatışma çözme becerilerine sahip olma
Öte yandan düşük benlik saygısı şu şekilde monofobiye neden olabilir veya monofobiyi daha da kötüleştirebilir:
- Başkaları tarafından yargılanmaktan veya eleştirilmekten korkma
- Sosyal durumlardan veya etkileşimlerden kaçınma
- Güvenmekte veya başkalarına açılmakta güçlük çekme
- Başkalarından gerçekçi olmayan beklenti veya taleplerde bulunma
- Zayıf iletişim veya çatışma çözme becerilerine sahip olma
Monofobi için Etkili Terapi Yöntemleri
Psikoterapi, kişinin monofobiyle başa çıkabilmesi için bir akıl sağlığı uzmanıyla yaptığı konuşma terapisi yöntemidir. Terapi kişinin olumsuz düşüncelerini tanımlamasına, bunlarla mücadele etmesine, belirtilerini yönetmesine ve kaçınma davranışlarını azaltması için başa çıkma becerileri ve rahatlama teknikleri öğrenmesine yardımcı olabilir.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Bilişsel Davranışçı Terapi, yalnız kalma korkusuna katkıda bulunan düşünceleri ve davranışları değiştirmeye odaklanan bir terapi türüdür. BDT, "Yalnız kalamam çünkü kötü bir şey olacak." veya "Bana bakacak başka birine ihtiyacım var." gibi kaygınızı besleyen mantıksız düşüncelerinizi ve inançlarınızı tanımanıza ve bunlara meydan okumanıza yardımcı olur.
BDT ayrıca bu düşünceleri, "Güvende ve yetenekli olduğum için yalnız kalabilirim." veya "Kendime bakabilirim." gibi daha gerçekçi ve olumlu düşüncelerle değiştirmenize yardımcı olur. Bilişsel Davranışçı Terapi ayrıca korktuğunuz durumlarla karşılaştığınızda kaygı ve panik ataklarınızı yönetmek için başa çıkma becerileri ve gevşeme teknikleri öğretir.
Maruz Bırakma Terapisi
Maruz bırakma terapisi sizi evde yalnız kalmak, toplum içinde veya sevdiklerinizden ayrı kalmak gibi korktuğunuz durumlara kademeli ve güvenli bir şekilde maruz bırakan bir terapi türüdür.
Amaç kötü hiçbir şeyin olmayacağını ve korkutucu durumların üstesinden gelebileceğinizi öğrenerek korkunuzla yüzleşmenize ve bunların üstesinden gelmenize yardımcı olmaktır. Maruz bırakma terapisi, in vivo (gerçek hayatta) veya in vitro (hayal gücünde) yapılabilir. Maruz bırakma tedavisi, optimal sonuçlar için Bilişsel Davranışçı Terapi ile birleştirilebilir.
Kişilerarası Terapi
Kişilerarası terapi, başkalarıyla ilişkileri geliştirmeye ve yalnızlık ve izolasyon duygularını azaltmaya odaklanan terapi türüdür.
Kişilerarası terapi düşük benlik saygısı, zayıf iletişim becerileri, bağlanma sorunları veya sosyal destek eksikliği gibi yalnız kalma korkusuna katkıda bulunabilecek kişilerarası sorunları veya çatışmaları belirlemenize ve çözmenize yardımcı olur. Kişilerarası terapi ayrıca başkalarıyla daha olumlu ve tatmin edici ilişkiler geliştirmenize ve aidiyet ve bağlantı duygunuzun artmasına yardımcı olur.
Yalnız Kalmayı Öğrenmek için 5 Etkili Öneri
- Kişisel bakım pratiği yapın.
- İyi beslenerek, yeterince uyuyarak, düzenli egzersiz yaparak, sizi mutlu eden hobiler ve aktivitelerle uğraşarak fiziksel ve zihinsel sağlığınıza özen gösterin.
- Destek ağınızı oluşturun.
- Ailenize, arkadaşlarınıza veya sizi önemseyen ve size duygusal destek ve arkadaşlık sunabilecek diğer insanlara ulaşın. İlgi alanlarınızı veya deneyimlerinizi paylaşan çevrimiçi topluluklara veya gruplara da katılabilirsiniz.
- Olumsuz düşüncelerinize meydan okuyun.
- Yalnız kalma konusunda endişeli hissettiğinizde korkunuzu besleyen mantıksız düşünceleri belirlemeye çalışın ve bunları daha gerçekçi ve olumlu olanlarla değiştirin. Örneğin, "Yalnız kalamam çünkü kötü bir şey olacak." diye düşünmek yerine "Yalnız kalabilirim çünkü güvende ve yetenekliyim." diye düşünün.
- Gevşeme tekniklerini kullanın.
- Endişeli veya panik hissettiğinizde nefes egzersizleri, meditasyon, farkındalık, ilerleyici kas gevşetme veya sizin için çalışan diğer yöntemleri kullanarak kendinizi sakinleştirmeye çalışın.
- Gerektiğinde yardım isteyin.
- İhtiyacınız olduğunda başkalarından yardım istemekten çekinmeyin. Korkunuzla tek başına yüzleşmek zorunda değilsiniz. Kendinizi bunalmış veya depresif hissediyorsanız Hiwell’den online terapi desteği almayı, ya da bir yardım hattını veya kriz merkezini aramayı değerlendirebilirsiniz.
Kaynakça
- Autophobia. (2023). In Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Autophobia sitesinden alındı.
- Brooten-Brooks, M. C. (2022). What is fear of being alone? Verywell Health. https://www.verywellhealth.com/fear-of-being-alone-5205749 sitesinden alındı.
- Cleveland Clinic. Autophobia (Fear of being alone). https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22578-autophobia-monophobia-fear-of-being-alone sitesinden alındı.
- Fritscher, L. (2021). What is monophobia? Verywell Mind. https://www.verywellmind.com/what-is-the-fear-of-being-alone-2671883 sitesinden alındı.
- Grande, D. (2023). Monophobia (Fear of Being Alone): Signs, Symptoms, & Treatments. Choosing Therapy. https://www.choosingtherapy.com/monophobia/ sitesinden alındı.
