Özgüven Düşüklüğü Sebepleri ve Özgüven Kazanma Yolları

Özgüven Nedir?

Düşük özgüven kavramı herkesçe sık kullanılmasına rağmen özgüvenin tanımı çoğu insan tarafından net bilinmemektedir. Bu sebeple düşük özgüveni giderme ve özgüveni arttırma yollarından önce özgüvenin ne olduğunu tanımlamak gerekmektedir.

Özgüven kişinin kendini tanıması, kendine güvenmesi, doğrusu ve yanlışıyla kendi ile barışık olması anlamına gelmektedir. Özgüven diğer insanların etkisi altında kalmadan kendi kararlarını verebilmek, başarabileceğine inanmak, başarısızlıkları kabul edip onları hayata yük ve kişiliğin bir parçası yapmamak demektir. Bütün başarılarımızın veya başarısızlıklarımızın bizi tanımlamasına izin vermemek ve kendimizi bir bütün olarak tanımlamaktır.

Düşük Özgüven Nedir?

Özgüveni düşük olan insanlar kendilerinden emin olamazlar ve kendilerini yeterli hissedemezler. Bu kişiler genelde kaygılı olurlar ve kendilerini çok ağır şekilde yargılarlar. Düşük özgüvenin altında yatan sebep aslında kişinin kendi ile ilgili negatif düşünceleridir. Bu kişiler çoğu zaman kendilerini çok ağır yargıladıklarını bilmelerine rağmen bundan bir türlü vazgeçemezler. Düşük özgüvene sahip insanlarda kendisini, hayatı ve geleceği karamsar görmek oldukça yaygındır. Özgüveni düşük insanlar kendilerini değersiz görür ve hayatta kayda değer herhangi başarı için adım atmazlar çünkü zaten başarısız olacaklarına inanırlar. Genelde Ben bu işte iyiyim. demekte zorlanırlar ve onun yerine Ben bunu yapamam. gibi cümleler kurarlar.

Özgüven eksikliği insanların kendilerine ve başkalarına meydan okumalarını imkansız kılar ve çoğu zaman bu tarz aktivitelerden kaçarlar. Herhangi bir işi yapamayacaklarına o kadar eminlerdir ki çoğu zaman denemekten kaçınırlar.

Peki insan neden kendini çok ağır yargılar veya neden kendi ile ilgili negatif düşünceleri fazla olur?

Özgüven Eksikliği Neden Olur?

Öncelikle kimse düşük özgüvenle doğmaz. Özgüven yaşadığımız olaylar sonucunda gelişir ve hayat boyu inişi ve çıkışı olan bir süreçtir. Çoğu zaman yaşadığımız şeylerin ardından kendimiz ile ilgili yargılara ve düşüncelere sahip oluruz ve bunları doğru gibi görürüz. Aksine bütün bunlar yalnızca kendimize koyduğumuz etiketlerdir ve yaşadığımız birkaç olay veya kendimize koyduğumuz etiketler kim olduğumuzu göstermez.

1. Çocukken yaşanan negatif deneyimler özgüvenin düşüşünde önemli etkiye sahiptir. Cezalandırma, ihmal, ilgisizlik, suistimal gibi tecrübeler yaşamış çocuklar iyi hiç bir şeyi hak etmeme gibi kalıp düşünceler ile büyürler ve yaşadıkları kötü tecrübeleri hak ettiklerini düşünürler. Bu düşünce yapıları yetişkin hayatlarında da yakalarını bırakmaz.
2. Ailelerin çocuklarından beklentileri fazla ve mantıksız olabilir. Bu mantıksız beklentileri karşılayamayan çocuklar yeterli olmadıklarını düşünürler ve bu yetersizlik algısı sebebiyle özgüven eksikliği gelişir.
3. Ergenlik dönemini diğerlerinden farklı geçiriyor olmak yaşıtlar tarafından dışlanmaya sebep olur ve bu dışlanma da kendini diğerlerinden farklı görme algısını yaratır. Bu algı da diğerleri gibi özgüven eksikliğine sebep olur.
4. Hayat boyunca yeterli sıcaklık, sevgi ve destek görmemek de özgüveni düşüren sebeplerdendir. İnsan sevdiği kişiler tarafından desteklenir, sevilir ve inanç görürse özgüveni gelişir.

Özgüven çocukken gelişen ve ailenin davranışlarından birebir etkilenen bir kavramdır. Destek görmeyen, aferin denmeyen ve neden daha iyisi olmadı denen çocukların özgüvenlerinin düşük olması kaçınılmazdır. Aile çocuk hakkında iyi düşünmezse çocuk da kendisi ile ilgili iyi düşüncelere sahip olmaz.

Özgüven Nasıl Kazanılır?

Özgüveni düşük olan insanlar herkes onlarla ilgili iyi şeyler söylese de veya hayatlarında bir çok başarı olsa da bunları kabullenemezler. Bu kişiler ne yaşarsa yaşasınlar içlerinde onlara “sen yapamazsın, sen başarısızsın” diyen biri vardır. Çok büyük başarılar elde etseler bile kendilerini her daim eleştirirler ve içlerindeki ses hep kırıcı ve ağırdır.

Özgüveni geliştirmek için yapılması gerekenlerden biri kendini eleştirmeyi bırakmak ve içindeki kırıcı ve eleştirel sesten kurtulmaktır. Bunun için öncelikle içinizdeki sesin ne dediğini ve kendinizi hangi durumlarda nasıl eleştirdiğinizi fark edin. Kendinizin farkında olup kendinizi eleştirdiğiniz durumları 1 hafta boyunca bir kağıda yazmanız iç sesinizin söylediklerini değiştirmekte önemli bir adımdır.

İçimizdeki Eleştirel Ses

Olay	Sizi Eleştiren İç Sesiniz	Duygularınız	Bedeninizde Olanlar
İş görüşmesine gittim.	Beceriksizsin.	Mutsuzluk, Heyecan	Terleme ve titreme

Eleştirel Sesi Kısmak

Kendinizle ilgili negatif düşüncelerinizi yazdığınız bu kağıdı alın ve başka bir kağıda bu negatif düşünceleri yalanlayan kanıtlarınızı yazın. Örneğin:

Eleştirel Ses	Destekleyici Ses
Kimse beni umursamıyor.	Ablam her gün beni arar.

• Bir başka yöntem ise iyi olan özelliklerinizi fark etmektir. Yetenekli ve becerikli olduğunuz durumları fark etmek ve onlara yoğunlaşmak gerekmektedir. Yetenekli olduğunuz gerçeğini hatırlamanız ve bunu su yüzüne çıkarmanız gerekmektedir.
• Özgüven problemi sebebiyle kaçındığınız şeylerin üstüne gidin. Onları yapabildiğinizi fark ettiğinizde kendinize olan güven ve saygınız artacaktır.
• Kendinizle ilgili pozitif şeyleri bir kağıda yazın. Aynı zamanda diğer insanların sizinle ilgili söylediği pozitif şeyleri de yazın. En az 5 pozitif şey bulup yazmayı hedefleyin ve bu listeye her hafta bir yenisini ekleyin.

Özgüven hayat boyu iniş çıkışları olan bir kavramdır. Doğuştan düşük özgüvenli olmadığımız gibi hayat boyu da böyle kalmayız. Bu sebeple özgüveninizi geliştirebileceğinize inanın ve kendinizle ilgili pozitif yönlerin farkına varın.